Τι είναι η γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία

Η Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Θεραπεία (Cognitive Behavioural Therapy- CBT) είναι μία ερευνητικά τεκμηριωμένη ψυχοθεραπευτική προσέγγιση. Αναπτύχθηκε αρχικά στην Αμερική απο το ψυχίατρο Aaron Τ. Beck τη δεκαετία του '60 για τη θεραπεία της κατάθλιψης και στην πορεία των δεκαετιών έχει αναπτύξει αποτελεσματικά θεραπευτικά πρωτόκολλα για τη θεραπεία πλήθους διαταραχών. 

Πήρε το όνομά της απο τη σύνθεση δύο μοντέλων θεραπείας, της 
Συμπεριφοριστικής και της Γνωσιακής. Οι βασικές θεωρητικές αρχές στις οποίες στηρίζεται είναι η Εφαρμοσμένη Ανάλυση της Συμπεριφοράς (Αpplied Behavioural Analysis), η Θεωρία της Κοινωνικής Μάθησης και η θεώρηση πως ένας δυσπροσαρμοστικός τρόπος σκέψης θα οδηγήσει σε αντίστοιχες συνέπειες στα συναισθήματα και τη συμπεριφορά του ατόμου. Αυτός ο τρόπος σκέψης διαμορφώνεται στο άτομο μέσω των ίδιων διαδικασιών μάθησης που επηρεάζουν και τις υπόλοιπες, υγιείς αντιδράσεις του ατόμου.

Η ΓΣΘ λοιπόν εστιάζει στη σχέση που έχουν μεταξύ τους:

• οι γνωσίες μας (τι σκεφτόμαστε)
• τα συναισθήματα και τα σωματικά μας συμτπώματα (τι νιώθουμε)
• και η συμπεριφορά μας (τι κάνουμε)

Στόχος της ατομικής θεραπείας είναι ο θεραπευτής να βοηθήσει το θεραπευόμενο να εντοπισει και να αμφισβητήσει τις δυσπροσαρμοστικές του σκέψεις, συναισθήματα και συμπεριφορές και να του διδάξει τεχνικές που θα αντιμετωπίσουν τη φύση των προβλημάτων που βιώνει. Αντίστοιχα, σε ένα ομαδικό θεραπευτικό πρόγραμμα, ο ίδιος στόχος υλοποιείται σε ομάδα ατόμων που βιώνουν όμοιας φύσεως προβλήματα.

 Η Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Θεραπεία εστιάζει στο"εδώ και τώρα", είναι επικεντρωμένη στα προβλήματα και προυποθέτει την ενεργή συμμετοχή του θεραπευτή στη διαδικασία και τη διαμόρφωση μίας συνεργατικής σχέσης.  Για έναν αριθμό διαταραχών (πχ διαταραχές άγχους, κατάθλιψη) θεωρείται σύντομη θεραπεία, καθώς φέρει αποτελεσματικότητα σε πολύ μικρότερο αριθμό συνεδριών σε σύγκριση με άλλες θεραπευτικές προσεγγίσεις. Όμως η διάρκεια της θεραπείας είναι διαφορετική για κάθε άτομο, και εξαρτάται απο πολλούς παράγοντες όπως η παρουσία περισσοτέρων απο μία διαταραχής, ο θεραπευτικός στόχος,  ο φόρτος προβλημάτων που φέρει το άτομο και μπορεί να επηρεάσουν το ρυθμό μάθησης, το πιθανό παθολογικό πλαίσιο μέσα στο οποίο ζει,  η ποιότητα της θεραπευτικής σχέσης που διαμορφώνεται με το θεραπευτή, η πιθανή αλλαγή των δεδομένων της ζωής κατά τη διάρκεια της θεραπείας κ.α.

Η ΓΣΘ μπορεί να εφαρμοσθεί συνδυαστικά με τη φαρμακευτική θεραπεία, όταν είναι απαραίτητη η δεύτερη, σε συνεργασία πάντα με το ψυχίατρο που παρακολουθεί το θεραπευόμενο. Για πλήθος διαταραχών ο συνδυασμός αυτός θεωρείται η καλύτερη πρακτική, καθώς η διδασκαλία τεχνικών διαχείρισης της διαταραχής και πρόληψης της υποτροπής της είναι απαραίτητα συμπληρώματα μίας φαρμακευτικής προσέγγισης.